ZOPOZ - Zabezpieczenie Odbiornika Przed Odwrotnym Zasilaniem

Jeżeli Jesteś pewien, że NIGDY nie podłączysz trx'a
lub innego cennego sprzętu zamieniając plus z minusem
NIE CZYTAJ !!!

Jeżeli dopuszczasz możliwość pomyłki proponuję dwa rozwiązania
Pierwsze zawiera przekaźnik i dwie diody prostownicze, roboczo nazwane:
Zabezpieczenie Odbiornika Przed Odwrotnym Zasilaniem ( w skrócie ZOPOZ )

Schemat:

Opis układu :

Przy prawidłowym podłączeniu przewodów do zasilacza przez diodę D1 i cewkę przekaźnika K1
popłynie prąd załączając styki 30 i 87. Na zacisku RADIO_PLUS pojawi się napięcie.
Przy zmianie polaryzacji ( odwrotne podłączenie do zasilacza ), nie popłynie prąd przez cewkę przekaźnika K1. Nie popłynie prąd przez diodę D2, dlatego że D1 będzie spolaryzowana zaporowo.

Jeżeli ktoś wpadłby na pomysł podłączenia odbiornika do zacisków [ZASILACZ], a zasilacza do zacisków [radio], to bez względu na polaryzację układ się nie załączy.
Dioda D2 przeciwdziała powstawaniu przepięć w momencie wyłączania cewki przekaźnika.

Drugie rozwiązanie zostało „wzbogacone” o bezpiecznik i transil:

Elementy :
K1,K2 – przekaźnik 12V , obciążalność styków zależna od odbiornika
( polecam samochodowe – 30A … 80A )
D1, D2 – dowolne diody prostownicze ( 1A / 100V)
Przewód do zasilania układu z zasilacza / akumulatora / 2mb przekrój 4 mm2 (spadek 0,61V dla I=35A)
przy przekroju >6 mm2 (spadek <0,41V dla I=35A)

Bezpiecznik dobieramy zależnie od prądu znamionowego odbiornika
Transil napięcie znamionowe 15V

Transil działa podobnie jak warystor. Jego rezystancja gwałtownie maleje powyżej napięcia znamionowego. Transil jest jednak znacznie szybszy ( czas reakcji rzędu piko-sekund ) i w czasie pojedynczych mili-sekund pozwala wytracić moc > 1KW. Może mieć to znaczenie jeśli nie jesteśmy pewni jakości zasilacza.
Spadek napięcia na diodzie D1 nie ma większego znaczenia. Nasze TRX'y zazwyczaj zasilane są napięciem 13,8V. Cewka PK zasilana będzie napięciem pomniejszonym o 0,7 V, czyli jeszcze powyżej 12V ( >Un )

Dodatkowo, jakby przypadkiem układ posiada jeszcze jedną funkcję. W przypadku pracy z akumulatora zabezpiecza przed zbyt głębokim rozładowaniem.
Cewki przekaźników wysoko prądowych , zazwyczaj „odpuszczają” przy napięciu 9...10 V
dodając spadek napięcia diody będzie to 9,7 ..10,7.

UWAGA:
[RADIO_PLUS] i [RADIO_MINUS] podłączamy do TRX'a (lub innego zabezpieczanego odbiornika energii elektrycznej )
Podłączenie naszego układu do gniazda odbiornika wykonujemy kilkucentymetrowym przewodem o przekroju minimum 1,5 mm2 (spadek nap przy 35A 0,08V – do pominięcia )

Po wykonaniu zaparzamy kawę i jeszcze raz sprawdzamy poprawność wszystkich połączeń.
Sprawdzamy czy na zaciskach [RADIO_PLUS] i [RADIO_MINUS] pojawia się napięcie o właściwej polaryzacji.
Jeżeli wszystko jest prawidłowo możemy podłączyć zasilany odbiornik ( TRX )

Dla pragnących dalszej rozbudowy podsuwam pomysły :
diody LED sygnalizujące podłączenie do zasilacza / akumulatora / i zadziałania przekaźnika ( polaryzacja OK )
amperomierz
woltomierz
itp...itd....

Kilka dni później po publikacji pierwszej częsci artykułu powstał on ZOPZOZ :-)

Tak wygląda ZOPOZ (Zabezpieczenie Odbiornika Przed Odwrotnym Zasilaniem ) w praktyce dla IC-7100: